Di Tích "Mộ Ba Ông"

Gò Rộng tọa lạc tại thôn Trung Thành, xã Mỹ Chánh, cách thị trấn Phù Mỹ 3 cây số nằm về mạn bắc con đường đất từ QL 1 đi về hướng đông qua vùng An lương ra biển. Nửa thế kỷ trước gò này chỉ là một vùng đất hoang nhưng sau này dân địa phương đã khai phá và trồng cây bạch đàn.

Ngày 24-2-1952, nhà cầm quyền Việt minh đã cho lập pháp trường tại đây để hành quyết 3 ông: Ðoàn Ðức Thoan, Nguyễn Hữu Lộc và Võ Minh Vinh, bị Toà án Quân sự Ðặc biệt Liên khu 5 tuyên án tử hình trong vụ án được gọi là "Gián điệp Bình định", nhằm khủng bố và trấn áp các thành phần trí thức nhân sĩ có tinh thần chống lại chế độ Việt Minh Cộng sản độc tài. Sau khi xử bắn xong, Việt minh đã cho chôn thi thể ba ông một cách sơ sài ngay tại gò này.

Hiệp định Ðình chiến 54 phân chia đất nước thành hai miền Nam và Bắc. Vùng Liên khu 5 trở thành khu vực cai quản của chính quyền Quốc gia. Sau khi tiếp thu tỉnh Bình định, chính quyền Quốc gia đã cho sửa sang và xây dựng lại các ngôi mộ này, đồng thời  tổ chức Lễ Truy Ðiệu.

Khi cuộc chiến tranh Quốc Cộng tái phát, và nhất là sau khi nền Ðệ nhất Cộng hoà bị lật đổ thì vùng này thường xuyên xảy ra những cuộc giao tranh của Quân đội Quốc gia và Cộng sản và trở thành một vùng đất thiếu an ninh trầm trọng. 

Sau năm 1975, cộng sản chiếm miền Nam thì các kiến trúc của khu mộ này đã bị nhà cầm quyền Cọng sản địa phương  phá sập, nay chỉ còn lại vài dấu tích của mấy ngôi mộ hoang phế.

Quang cảnh một ngôi nhà dân gần khu vực Gò Rộng 
[Ảnh chụp năm 1999]

Dấu vết đào xới ở gần khu vực mộ 
[Ảnh chụp năm 1999]

Dấu tích của một ngôi mộ còn rõ ràng nhất trong số ba ngôi mộ 
[Hình chụp năm 1999]