AO SAU VƯỜN: KHUNG CỬA HẸP [8]

Truyện dịch

CHƯƠNG VIII

Tuy vậy, tôi vẫn còn gặp lại Alissa… Đó là ba năm sau, gần cuối hè. Trước đó mười tháng, tôi được nàng báo tin cho hay cậu tôi đã mất. Tôi liền viết cho nàng một bức thư khá dài từ Palestine, nơi tôi đang du lịch, nhưng không được trả lời…

Tôi quên mất đã viện ra cái cớ nào để cho mình lại có mặt ở Havre; và theo sự lần bước tự nhiên tôi về đến Fongueusemare. Tôi biết sẽ gặp lại Alissa ở đây; nhưng hơi e ngại nàng không còn một mình. Tôi không báo tin trước lần trở lại này; và chán ngấy cái ý tưởng đến đây như một lần thăm viếng bình thường, tôi bước đi mà lòng phân vân: có nên vào chăng? Hay là nên bỏ đi, không nhìn lại nàng nữa, không tìm gặp mặt nàng làm gì?...
Ừ có lẽ cứ thế đi; tôi sẽ một mình dạo lại lối đi cũ trong vườn, ngồi lại trên chiếc ghế đá mà có thể nàng vẫn còn ra ngồi… và tôi đã tìm một vật đánh dấu mà tôi có thể để lại để chỉ cho kẻ đến sau nhận ra tôi đã đi qua một khi tôi đã đi rồi… Suy nghĩ như vậy, tôi bước đi từng bước chậm rãi và vì tôi đã quyết định không gặp lại nàng, nên nỗi buồn có phần chua chát đang se thắt trong lòng nhường chỗ cho một nỗi buồn man mác gần như êm dịu. Tôi đã đến con đường cũ, và vì sợ có thể bị bắt gặp bất ngờ, tôi lại men theo phía thấp của con đường chạy dọc theo bờ mô đất giáp ranh sân trang trại. Tôi biết được một nơi của bờ mô đất, ở đó tầm nhìn có thể lọt vào khắp khu vườn; đến đó tôi leo lên; một người làm vườn mà tôi không biết đang cào rác trên lối đi và chỉ thoáng chốc đã tránh cản tầm nhìn của tôi. Một cái hàng rào mới chắn kín sân vườn. Con chó nghe bước chân tôi, cất tiếng sủa. Đi xa hơn, nơi lối đi tận cùng, tôi rẽ sang bên phải, gặp lại bức tường của khu vườn, và tôi sắp rẽ vào chỗ này của hàng cây dẻ gai song song với lối đi lúc nãy, nhưng khi đi ngang qua cánh cửa nhỏ của vườn rau quả, thình lình ý tưởng cứ men theo lối ấy mà vào vườn hiện ra với tôi.

Cửa đóng. Then cửa bên trong chỉ cưỡng lại khá yếu ớt và chỉ cần một cái hích vai là tôi có thể làm gãy... Vừa lúc đó tôi nghe có tiếng bước chân đi: tôi vội vàng nấp vào chỗ thụt vô của bức tường.

Tôi không thể thấy ai ở vườn đi ra, nhưng tôi nghe và tôi cảm thấy đó chính là Alissa. Nàng tiến lên ba bước, yếu ớt gọi:

Tim tôi đang đập mạnh thoắt như ngừng lại, và trong khi cổ họng tôi như nghẹn không thốt nên lời, thì nàng lặp lại lớn hơn:

- Phải anh đấy không, anh Jérôme?...

Nghe nàng gọi như vậy, sự xúc động ôm choàng lấy tôi mạnh đến nỗi tôi té qụy xuống gối. Vì tôi không trả lời, Alissa tiến vài bước về phía trước, vòng qua bức tường và tôi cảm thấy nàng thình lình đến sát bên tôi - sát bên tôi đang đưa cánh tay lên che mặt, như thể sợ hãi chưa dám nhìn nàng ngay. Nàng nghiêng mình xuống bên tôi một lúc, trong khi tôi hôn tới tấp đôi bàn tay mảnh khảnh của nàng.

- Sao anh lại trốn em? Nàng nói cũng giản dị như thể ba năm xa cách chỉ là mới có vài ngày.
- Làm sao em biết rằng đây là anh?
- Em đợi anh.
- Em đợi anh?

Tôi quá ngạc nhiên nên chỉ còn biết lặp lại lời nàng trong câu hỏi… Và trong khi tôi vẫn còn quỳ:

- Chúng ta hãy lại chỗ ghế đá đi, nàng nói.- Vâng, em biết rằng thế nào em cũng còn có dịp gặp lại anh một lần nữa. Từ ba hôm nay, chiều nào em cũng trở ra chỗ này và gọi anh, như chiều nay em đã làm... Tại sao anh không trả lời em?

- Nếu em không đến bắt gặp anh bât chợt như thế này thì anh sẽ lại ra đi mà không gặp em, tôi vừa nói vừa cố ngăn nỗi xúc động mà vừa rồi đã làm cho tôi yếu đuối ra. Đơn giản thôi, vì có dịp đi qua Havre, anh ghé vào dạo qua lối cũ, đi vòng quanh khu vườn, đến ngồi nghỉ chốc lát trên chiếc ghế đá của cái hẩm đá vôi mà anh nghĩ chắc em vẫn còn thường ra đây ngồi, rồi thì...

- Anh hãy nhìn, từ ba chiều nay em đến đây để đọc; nàng ngắt lời tôi và nói, và trao cho tôi một xấp thư; tôi nhận ra những bức thư tôi viết cho nàng từ bên Ý. Khi đó tôi mới ngẩng mặt nhìn nàng. Nàng đã thay đổi một cách lạ thường; dáng gầy guộc, nét xanh xao, làm lòng tôi se thắt vô cùng. Vừa tựa mình và đè lên cánh tay tôi, nàng nép vào tôi như sợ hãi, hay cảm thấy lạnh.

Nàng vẫn còn để tang và có lẽ dải đăng ten đen nàng quàng đầu thay cho chiếc nón và bao quanh khuôn mặt, càng làm cho vẻ mặt xanh xao thêm. Nàng vẫn mỉm cười, nhưng hình như yếu ớt ra. Tôi lo lắng muốn biết phải chăng lúc này chỉ có một mình nàng ở Fongueusemare. Không; có cả Robert sống ở đây với nàng nữa; Juliette, Édouard và ba đứa cháu có về thăm hồi tháng tám... Chúng tôi đã đến chỗ ghế đá, cùng ngồi xuống ghế và câu chuyện vẫn còn dây dưa một lúc về vài tin tức thông thường. Nàng hỏi han tôi công việc làm ăn. Tôi nhăn nhó trả lời. Tôi muốn nàng cảm thấy rằng công việc làm ăn không còn quyến rũ đối với tôi nữa. Tôi muốn làm nàng thất vọng cũng như nàng đã làm tôi thất vọng. Tôi không biết tôi có đạt được ý đó không, nhưng nàng chẳng lộ ra vẻ gì hết. Còn tôi, lòng vừa oán hận, vừa thương yêu, tôi cố làm ra vẻ nói chuyện với nàng bằng một giọng điệu thật khô khan, nhưng sự xúc động vẫn làm cho giọng nói của tôi thỉnh thoảng lại run run.

Chiều đã tàn và mặt trời nãy giờ vẫn bị một đám mây che khuất lại hiện ra ở sát chân trời gần như ngay phía trước mặt chúng tôi, làm tràn dâng vẻ lung linh trên những cánh đồng trống và thình lình lan đầy cái thung lũng nhỏ hẹp trải ra dưới chân chúng tôi, rồi biến mất. Tôi ngồi yên choáng người không nói gì; tôi cảm thấy sự ngây ngất này vẫn còn bao quanh tôi và thấm nhập vào người tôi làm cho sự oán hận như tan biến và tôi chỉ còn nghe trong lòng mình sự yêu thương. Alissa nghiêng mình tựa bên tôi, chợt đứng dậy, lấy trong túi áo cánh ra một gói nhỏ bao bằng giấy mịn, làm như định trao cho tôi thì dừng lại như ngập ngừng và khi thấy tôi nhìn nàng ngạc nhiên:

- Jérôme, anh nghe đây! Đó là chiếc thánh giá bằng ngọc tím em vẫn giữ; tự ba hôm nay em mang theo, bởi vì từ lâu em định giao tặng lại anh.
- Em muốn anh dùng nó làm gì? Tôi hỏi hơi có vẻ đột ngột.
- Anh sẽ giữ nó làm kỷ niệm của em, cho đứa con gái của anh.
- Đứa com gái nào? Tôi nói lớn trong khi nhìn Alissa, không hiểu.

- Này, anh hãy bình tâm nghe em nói. Em xin anh, không, đừng nhìn em như thế; đừng nhìn em nữa; em đã đau khổ nhiều khi phải nói với anh; nhưng điều này em tuyệt đối phải nói ra với anh. Hãy nghe đây, anh Jérôme, có một ngày anh sẽ lấy vợ?... Không, anh đừng trả lời em; đừng ngắt lời em, em van anh điều ấy. Em chỉ muốn rằng anh sẽ nhớ rằng em đã từng yêu anh tha thiết, và… đã từ lâu… từ ba năm nay... em nghĩ rằng chiếc thánh giá mà xưa anh thích, một đứa con gái của anh ngày sau sẽ mang để kỷ niệm mối tình của em... Ôi! Nó sẽ mang mà không biết là của ai... và có lẽ anh cũng có thể lấy tên em mà... đặt tên cho con anh cũng được...

Nàng dừng lại giọng nghẹn ngào, tôi la lớn lên một cách gần như chống lại:
- Tại sao em lại không tự tay mình cho nó?

Nàng còn gượng nói nữa. Môi nàng run lên như môi đứa trẻ khóc tấm tức; tuy nhiên nàng không khóc, ánh mắt ngời sáng dị thường của cái nhìn làm tràn ngập khuôn mặt nàng một vẻ đẹp siêu việt, một vẻ đẹp thiên thần.

- Alissa! Anh sẽ lấy ai làm vợ? Em vẫn biết rằng anh chỉ có thể yêu em thôi... và thình lình, tôi ôm siết lấy nàng một cách gần như tàn bạo trong đôi cánh tay, tôi hôn ngấu nghiền đôi môi nàng. Trong một lúc như buông thả tôi ôm nàng ngả nghiêng trong lòng mình; tôi thấy mắt nàng nhìn như nhòa lệ; rồi đôi mi khép lại và bằng một giọng thích đáng và êm ái mà không có gì sánh bằng:
- Anh của em! Hãy rũ lòng thương hại chúng ta! Ôi! Đừng làm cho tình yêu của chúng ta rơi xuống vũng lầy.

Có lẽ nàng còn nói nữa: anh đừng hành động đê hèn! Hay có lẽ chính lòng tôi tự nói với mình, tôi không rõ nữa, nhưng thình lình tôi quỳ xuống trước mặt nàng, và ôm nàng trong tay một cách thành kính:

- Nếu em yêu anh như vậy tại sao em cứ ruồng rẫy anh mãi? Em xem! Ban đầu anh chờ cuộc hôn nhân của Juliette; anh hiểu rằng em cũng chờ đợi hạnh phúc của em mình; và Juliette đã hạnh phúc; chính em đã nói với anh điều ấy. Từ lâu anh tưởng rằng em có ý muốn còn được sống bên cạnh người cha, nhưng ngày nay, đôi ta cùng đơn độc...

- Ôi! Chúng ta đừng tiếc thương quá khứ nữa, nàng thì thầm. Ngày nay em đã cho nó lật sang trang...
- Không, vẫn còn đủ thì giờ, em ạ.

- Không, anh ơi! Không còn kịp nữa rồi. Không còn kip nữa từ cái ngày mà vì yêu nhau, chúng ta người này đã nhận ra nơi người kia một con đường cao đẹp hơn tình yêu. Chính nhờ anh mà giấc mộng của em đã được nâng lên cao đến chỗ mọi thỏa mãn trần gian chỉ làm cho nó suy giảm. Em vẫn thường suy nghĩ đến cuộc đời của chúng ta chung sống với nhau; khi thấy nó không hoàn hảo nữa, em sẽ không thể nào chịu đựng… tình yêu của chúng ta nữa.

- Em có suy nghĩ đời của chúng ta sẽ như thế nào, nếu không cùng nhau chung sống?
- Không, chả bao giờ.
- Bây giờ em đã thấy! Từ ba năm nay không có em, anh lang thang vất vưởng...

Chiều đã tàn.

- Em thấy lạnh, nàng nói trong khi đứng dậy và trùm chặt mình trong chiếc khăn choàng để tôi không còn nắm lại tay nàng được nữa. Anh nhớ tiết đoạn này trong Phúc âm vẫn thường làm chúng ta lo ngại và chúng ta sợ là đã không hiểu rõ: “Chúng không nhận được những gì mà chúng đã được hứa, Thiên chúa đã dành cho ta những gì tốt đẹp hơn kia...”

- Em vẫn còn tin tưởng những lời đó?
- Phải tin chứ. Chúng tôi đi bên nhau một lúc kẻ trước người sau không nói gì thêm. Nàng nói tiếp:
- Anh Jérôme, hãy tưởng tượng ra cái đó: cái tốt đẹp hơn! Và thình lình nước mắt tuôn trào trong khi nàng còn lặp lại lần nữa: cái tốt đẹp hơn!

Chúng tôi đã đến lại chỗ cánh cửa nhỏ của vườn rau quả nơi mà vừa rồi tôi đã thấy nàng đi ra. Nàng quay mặt lại tôi:
- Vĩnh biệt! Nàng nói. Không, anh đừng bước xa thêm nữa. Vĩnh biệt thôi, người anh yêu dấu! Chính bây giờ là lúc bắt đầu... cái tốt đẹp hơn.
Trong một lúc nàng nhìn tôi như vừa muốn níu giữ tôi, vừa muốn xua tôi xa nàng, hai cánh tay dang thẳng, và bàn tay đặt lên vai tôi, đôi mắt nồng nàn một tình thương yêu khó tả...

Khi cánh cửa đã khép lại, khi tôi nghe nàng cài then bên kia, tôi quỵ xuống bên cửa, buông xuôi trong một nỗi tuyệt vọng cùng cực và ngồi im rất lâu như thế vừa khóc vừa nghẹn ngào trong đêm tối.

Nhưng nếu giữ nàng lại, nhưng nếu cứ xô cửa mà đi, nhưng nếu xông bừa vào nhà bất kể như thế nào, vì dù sao người ta vẫn không cấm cản tôi điều đó, không, cho đến nay hồi tưởng lại để làm sống lại cái quá khứ kia... không, đối với tôi điều ấy không thể nào xảy ra được, và cho đến lúc ấy tôi cũng không hiểu tôi như bây giờ kẻ nào không hiểu tôi.

Một sự lo lắng không yên khiến vài ngày sau tôi viết thư cho Juliette. Tôi nói cho nàng biết chuyến về thăm Fongueusemare, và nói cho nàng biết nỗi băn khoăn lo sợ của mình khi nhìn thấy vẻ xanh xao và gầy ốm của Alissa; tôi năn nỉ nàng hãy quan tâm đến điều ấy và cho tôi hay mọi tin tức mà tôi không còn có thể trông mong được chính Alissa cho biết nữa rồi.

Gần một tháng sau, tôi nhận được bức thư sau đây:

Anh Jérôme thân mến,

Em sắp báo cho anh một tin thật buồn: Alissa đáng thương của chúng ta không còn nữa... Than ôi! Những nỗi lo sợ anh bày tỏ trong thư quả đã là sự thật. Từ vài tháng nay, tuy không hẳn là đau ốm, chị ấy cứ suy nhược mãi, tuy nhiên chị ấy cũng có nghe lời em năn nỉ và chịu đi khám bác sĩ A… ở Havre và ông ta có viết thư cho em biết là chị ấy không có bệnh gì trầm trọng cả. Nhưng ba ngày sau hôm anh về thăm chị ấy, thình lình chị ấy rời bỏ Fongueusemare. Chính nhờ một lá thư của Robert mà em biết chị ấy đã bỏ đi, chị ấy ít viết thư cho em lắm, đến nỗi nếu không có Robert, có lẽ em chẳng hay biết gì về sự chị ấy bỏ nhà đi vì sự im lặng không làm em cảnh giác sớm hơn được. Em đã quở trách Robert quá chừng vì đã để cho chị ấy đi như thế, mà không cùng đi với chị ấy tới Paris. Anh có thể tưởng tượng nổi từ đó chúng em hoàn toàn không biết địa chỉ của chị Alissa. Anh có thể hiểu em đau khổ biết chừng nào; không thể tìm gặp chị ấy, cũng không thể viết thư cho chị ấy. Vài ngày sau đó, Robert có đến Paris, nhưng tuyệt nhiên không dò la được gì hết. Nó rất thờ ơ đến nỗi em cũng nghi ngờ luôn nhiệt tình của nó. Đáng lẽ phải báo cảnh sát; chúng em không thể nào sống trong tình trạng mơ hồ đau đớn như thế này được. Édouard bèn lên đường, hết lòng tìm kiếm, và cuối cùng cũng đã tìm ra ngôi nhà điều dưỡng nhỏ mà chị Alissa đã nương náu. Nhưng than ôi, muộn quá rồi. Em đồng thời nhận được bức thư của vị giám đốc viện điều dưỡng báo tin chị ấy đã qua đời và bức điện tín của Édouard cho biết đã không thể kịp nhìn chị ấy lần cuối. Ngày cuối cùng chị ấy mới chịu viết địa chỉ chúng em trên một phong bì, để người ta có thể tin cho chúng em hay... và trong một chiếc phong bì khác chứa phó bản một bức thư chị đã gửi cho công chứng viên ở Havre, gồm những lời di chúc của chị ấy. Em nghĩ là một phần của bức thư này có liên hệ đến anh, em sẽ cho anh biết sau. Édouard và Robert đã có thể dự tang lễ, cử hành hôm kia. Không phải chỉ có hai người đó theo sau quan tài. Vài bệnh nhân ở viện điều dưỡng, cũng đã tham dự lễ mai táng, và đưa di hài người quá cố đến nơi an nghỉ cuối cùng. Riêng em rủi thay, đang lúc kề ngày sinh đứa cháu thứ năm nên không thể nào đi được.

Anh Jérôme thân yêu ơi, em biết nỗi buồn sâu thẳm mà cái tang này gây ra cho anh, và viết thư cho anh mà lòng em não nề. Hai ngày nay em liệt giường và viết thư rất khó khăn, nhưng em không muốn để một người khác, cho dẫu là Édouard hay Robert, nói với anh về kẻ mà chắc chắn chỉ riêng anh và em mới hiểu thấu. Ngày nay em đã thành một người mẹ luống tuổi trong gia đình, và bao nhiêu tro tàn của thời gian đã vùi lên cái quá khứ nóng bỏng đó rồi, em ao ước được gặp lại anh. Nếu có ngày nào hoặc vì tiện đường hay vì vui hứng đưa đẩy anh về Nimes, thì hãy gắng đến Aigues Vives, anh nhé. Édouard sẽ sung sướng được biết anh, và hai chúng ta có thể nói chuyện nhiều về chị Alissa. Giã biệt, anh Jérôme thân mến. Em buồn rầu hôn anh.

Vài ngày sau, tôi được biết rằng Alissa để Fongueusemare lại cho em trai, nhưng yêu cầu mọi vật trong phòng mình và một vài đô ̀đạc nàng chỉ rõ, phải được gửi về Juliette. Tôi cũng sắp được nhận những giấy tờ mà nàng đã niêm kín và gửi cho tôi. Tôi cũng được biết rằng nàng có yêu cầu người ta đeo vào cổ nàng chiếc thánh giá bằng ngọc tím mà tôi đã từ chối không nhận ngày trở về thăm nàng lần cuối, và Édouard cho hay rằng người ta đã làm theo nguyện vọng.

Tập thư niêm phong mà vị công chứng viên gửi lại cho tôi gồm tập nhật ký của Alissa. Tôi chép lại ra đây một số trang, - Tôi chỉ chép lại mà không bàn luận gì cả. Bạn sẽ tưởng tượng đầy đủ lấy những ngẫm nghĩ của tôi khi đọc chúng và những nỗi niềm xáo trộn tâm tư mà tôi chỉ có thể bày giải một cách không làm sao cho trọn vẹn.

Nguyên tác La pote étroite
Tác giả ANDRÉ GIDE (1869-1951)

ÐOÀN VĂN KHANH dịch
theo nguyên văn tiếng Pháp

AO SAU VƯỜN

Pages

Saturday, February 9, 2013

KHUNG CỬA HẸP [8] - A. GIDE

No comments:

Post a Comment

Tìm trong Blog này

CÂY NHÀ LÁ VƯỜN

PHỤ TRANG TƯ LIỆU

Lưu Trữ

THỜI SỰ - CHÍNH TRỊ

VĂN HỌC - NGHỆ THUẬT

ÁI HỮU - HỘI ĐOÀN