KHUNG CỬA HẸP [4] - A. GIDE

Truyện dịch 

CHƯƠNG IV

Thời gian từ đây đến kỳ nghỉ đầu năm mới  ngắn đền nỗi niềm vui sướng của tôi từ lần trò chuyện cuối cùng với Alissa vẫn không chút nào suy giảm. Như đã hứa với nàng, mỗi chủ nhật, tôi viết cho nàng một bức thư thật dài, những ngày khác tôi tránh xa bạn bè, chỉ đôi khi chơi với Abel, còn lại là sống với ý tưởng của Alissa, và ghi chú đầy rẫy những điều chỉ dẫn để cho nàng dủng vào những sách vở tôi ham thích; và đặt niềm húng thú của chính mình trong sự tìm kiếm vào sự hứng thú cho nàng có thể có khi đọc. Thư nàng không làm tôi lo ngại nữa, nàng còn trả lời thư của tôi khá đều đặn , nhưng tôi thấy hình như trong nhiệt tâm theo dõi tôi, nàng có ý lo âu khuyến khích sự học của tôi hơn là do sự hăng hái của tinh thần; và tôi còn thấy trong khi đối với tôi sự thảo luận, phê bình văn chương chỉ là một phương tiện để giải bày tư tưởng của mình, thì trái lại, hình như nàng lại dùng chúng để che giấu không cho tôi rõ ý tưởng của nàng.
Đôi khi tôi còn ngờ ngợ phải chăng nàng chỉ xem đó như một trò chơi thôi… Nhưng thôi! Đã quyết định không thở than, tôi không hề để lộ tí lo âu nào trong thư từ. 

Và thế là gần cuối tháng mười hai, Abel và tôi về Havre. 

Tôi đến trọ nhà dì Plantier. Dì không có nhà lúc tôi đến. Nhưng vào phòng riêng sắp đặt đồ lề vừa xong thì người làm vào bảo cho biết là dì đã chờ tôi ở phòng khách. 

Vừa hỏi han qua vài câu về sức khỏe, việc ăn ở và học hành, dì không cần rào đón, tò mò âu yếm hỏi ngay: 

- Cháu chưa nói cho dì rõ, cháu à, là cháu có hài lòng về những ngày lưu lại Fongueusemare của cháu trước đây không? Cháu đã có tiến tới được chút nào trong dự tính của mình chưa?

Thế là lại phải chịu đựng sự vụng về chất phác của dì tôi, và mặc dù phải khó chịu khi nghe dì nói một cách bộc trực đến những tình cảm mà những lời trong sáng nhất và êm dịu nhất vẫn có vẻ như còn thô lỗ đối với tôi, nhưng vì những lời ấy lại được nói bằng một giọng rất giản dị rất thân thiết thì có ngu mới giận dì được. Nhưng trước tiên tôi cũng cãi lại một chút: 

- Không phải hồi mùa xuân dì có bảo cháu đính hôn như thế là hơi sớm sao?

- Ừ, dì cũng biết thế; người ta nói như thế trước đã, dì vừa chống chế vừa nắm lấy một tay tôi và siết chặt một cách thắm thiết trong tay dì. Và rồi, cháu còn đang theo học, còn phải thi hành quân dịch thì cũng còn mất nhiều năm nữa mới có thể kết hôn được, dì biết chứ. Đàng khác, theo ý riêng của dì  thì dì không mấy tán thành những cuộc đính hôn kéo dài ra. Điều ấy chỉ làm người con gái mệt mỏi thôi…Nhưng đôi  khi cũng cảm động thật... Vả lại, cũng không cần thiết phải làm lễ đính hôn chính thức… chỉ cốt làm sao cho người ta hiểu - ồ! kín đáo thôi! - rằng không còn cần phải tìm chỗ mai mối cho người con gái đó; và rồi điều ấy cho phép cháu được dễ dàng trong việc quan hệ, thư từ chứ; và sau nữa, nếu có đám nào đến hỏi – mà điều ấy có thể xảy ra lắm, dì nằng nặc tiếp với một nụ cười hóm hỉnh – thì điều đó cho phép mình trả lời họ một cách khéo léo rằng... không; rằng không cần việc đó nữa. Cháu biết không, có người đi hỏi Juliette rồi đấy! Juliette được nhiều người để ý hồi mùa đông năm nay. Nó còn hơi trẻ một chút, và đó cũng là điều Juliette trả lời với người ta: nhưng người ta lại sẵn lòng chờ đợi; kể ra người đó cũng không còn là một chàng trai trẻ,.. nhưng tóm lại, đó cũng là một đám rất tốt; một kẻ ăn chắc mặc bền; vả lại ngày mai cháu sẽ gặp, ông ta đến dựng cây Giáng sinh cho dì. Cháu sẽ cho dì biết cảm tưởng của cháu nhé.

- Dì ạ, cháu e rằng ông ta sẽ hoài công thôi, và biết đâu Juliette đã chẳng có một hình bóng nào đó trong lòng rồi – tôi nói và cố kềm lòng để không nhắc đến tên Abel ngay.

- Hả? dì tôi thốt lên như muốn hỏi, với cái bĩu môi nghi ngờ và hơi nghiêng đầu về một phía. Cháu làm dì ngạc nhiên! Thế sao Juliette chả nói gì cả? 

Tôi cắn chặt môi để khỏi nói thêm. 

- Nào! Để rồi xem... Gần đây Juliette thường hay mệt mỏi, dì nói tiếp… Vả lại hôm nay không phải để bàn chuyện nó. À! Alissa cũng thật là dễ thương... Này! cháu đã tuyên bố với nó chưa, có hay không? 

- Vâng rồi. và cảm thấy mặt mày nóng bừng lên.
- Và nó trả lời thế nào? 

Tôi cúi đầu, định không trả lời. Nhưng rồi vì hãy còn lúng túng, tôi nói gần như miễn cưỡng: 

- Nàng đã từ chối đính hôn.
- Được lắm. Con nhỏ thế mà có lý! Dì tôi nói lớn. Các cháu còn chán thì giờ, tất nhiên…
- Dì ạ, thôi gác chuyện ấy qua một bên đi – tôi nói cố ý cho dì ngưng câu chuyện nhưng không được.
- Vả lại, điều ấy không làm dì ngạc nhiên; dì vẫn luôn luôn thấy nó hiểu biết hơn cháu đấy, con em họ của cháu...

Tôi không rõ lúc ấy tôi thế nào; nhưng có lẽ bị căng thẳng vì những câu cật vấn này, bỗng dưng tôi thấy tim mình như vỡ tan; và như một đứa trẻ con, tôi quỳ xuống gục đầu vào gối dì và tấm tức:

- Dì ơi, không, dì không hiểu đâu, tôi nói lớn lên. Alissa không hề  bảo cháu chờ đợi.
- Sao nữa rồi! Nó đã khước từ cháu sao? Dì tôi nói bằng một giọng ái ngại trong khi nâng trán tôi lên khỏi bàn tay.

- Cũng không phải thế, không, không hẳn là như thế. Tôi buồn bã lắc đầu.
- Có phải cháu sợ rằng nó không còn yêu cháu nữa?
- Ồ! không. Đó không phải là điều làm cháu sợ.
- Cháu đáng thương ơi, nếu cháu muốn dì hiểu thì phải gắng nói rõ hơn lên một chút. 

Tôi xấu hổ và thất vọng đã để cho mình yếu đuối; dì tôi chắc chắn là không thể nào hiểu được những lý do  sự hoang mang của tôi; nhưng, nếu dì tôi hỏi một cách dịu dàng, có thể đã giúp tôi tìm ra một vài lý do rõ rệt nào đó ẩn sau lời từ chối của Alissa. Thế là dì lập tức tự tìm lấy: 

- Cháu nghe đây: sáng mai Alissa sẽ đến giúp dì trang hoàng cây Giáng sinh; dì sẽ hiểu câu chuyện đã xoay chiều ra sao; dì sẽ bảo cho cháu biết vào lúc ăn trưa, và cháu sẽ hiểu, dì đoan chắc rằng cháu chẳng việc gì phải lo ngại cả.

Buổi chiều, tôi đến dùng cơm tại nhà cậu Bucolin. Juliette đúng là bị bệnh từ mấy hôm rồi, tôi thấy gương mặt nàng có vẻ khác; cái nhìn của nàng như biểu lộ một chút gì dữ dằn và gần như cứng cỏi càng làm cho nàng khác biệt hơn trước với chị nàng. Tối hôm ấy, tôi không nói chuyện riêng được với ai trong số hai cô em họ của tôi cả; tôi cũng không mong trò chuyện; hơn nữa, thấy cậu tôi tỏ vẻ mệt mỏi nên sau bữa ăn một lúc tôi bèn cáo từ ra về.

Cây Giáng sinh  mà dì Plantier cho dựng mỗi năm vẫn quây quần khá đông trẻ con, họ hàng và bạn bè thân thích. Cây được dựng ở tiền sảnh có cầu thang và thông với tiền phòng đầu tiên, một phòng khách và những cánh cửa lớn lắp kính của một cái vườn mùa đông ở đó có thiết kế sẵn một quầy ăn. Việc trang trí cây Giáng sinh chưa xong, và buổi sáng ngày lễ, tức hôm sau ngày tôi đến, Alissa, như dì tôi đã nói trước cho tôi biết, đến nhà dì rất sớm để giúp dì gắn lên các cành lá những món trang trí, đèn, trái cây, kẹo bánh và đồ chơi. Chắc là tôi rất vui thích nếu được ở cạnh nàng để cùng sửa soạn, nhưng tôi phải để cho dì Félicie chuyện trò riêng với nàng. Tôi đi khỏi nhà vì vậy không gặp nàng, và suốt cả buổi sáng cố làm nguôi tan nỗi lo âu.

Trước tiên tôi đến nhà cậu Bucolin, mong gặp lại Juliette; nhưng đến nơi tôi mới hay rằng Abel đã đến gặp nàng trước tôi và sợ làm đứt đoạn câu chuyện có tính cách quyết định, tôi lại bỏ đi ngay, rồi tôi lang thang các bến tàu các đường phố cho đến giờ ăn trưa. 

- Thật là ngờ nghệch quá! dì tôi nói lớn khi tôi bước vào nhà, có ai lại đi làm hỏng đời mình như thế chứ! Những lời lẽ mà cháu kể cho dì nghe sáng nay chả hợp lý tí nào cả…Ồ! Dì cũng chẳng cần phải hấp tấp: dì chỉ bảo cô Ashburton đi ra ngoài nghỉ ngơi, bà ta giúp đỡ nhiều nên cũng đã mệt, và khi còn lại một mình với Alissa, dì hỏi một cách rất giản dị tự nhiên tại sao nó không chịu đính hôn trong dịp hè vừa qua. Cháu tưởng nó bối rối hả? Nó không hề bối rối chút nào cả; và nó trả lời dì một cách rất bình tĩnh rằng nó không muốn lấy chồng trước con em nó. Nếu như con đã hỏi thẳng nó, có lẽ nó cũng đã trả lời con như thế. Như vậy thì có việc gì đâu mà cứ phải tự làm khổ mình! Có phải vậy không cháu? Thấy chưa, cháu yêu của dì, chỉ có thành thật là xong hết... Tội nghiệp Alissa, nó còn nói về ba nó mà nó không nỡ rời... Ồ! Hai dì cháu đã trò chuyện rất nhiêu. Con bé thật là khôn ngoan, nó còn nói với dì chưa chắc nó đã xứng với cháu; nó ngại nó quá lớn tuổi đối với cháu, và ước mong có một người nào trạc tuổi Juliette thì hợp hơn...

Dì tôi tiếp tục nói nhưng tôi không còn nghe thấy gì nữa; chỉ một điều quan trọng đối với tôi: Alissa từ chối lấy chồng trước Juliette. - Nhưng mà không phải đã có sẵn Abel kia rồi sao! Cái anh chàng hợm hĩnh vậy mà có lý: cùng một lúc như anh ta nói, bắt luôn hai cái đám cưới của hai đứa chúng tôi…

Tôi cố giấu dì tôi sự náo nức của mình đối với sự tiết lộ thật giản dị đang rạo rực trong lòng bằng cách làm như vui vẻ tự nhiên trước mặt dì; và dì tôi càng sung sướng hơn khi thấy như chính mình đem lại niềm vui đó cho thằng cháu; nhưng vừa xong bữa ăn là tôi vội viện cớ gì đó tôi cũng không biết nữa để bỏ dì ở nhà và chạy đi tìm Abel. 

- Hừ! tôi đã nói với cậu rồi mà! Anh ta la lên trong khi ôm hôn tôi vừa khi tôi cho anh ta hay tin vui của mình;

- Bạn thân ơi, tôi cũng đã có thể cho cậu biết là  câu chuyện sáng nay của tôi với Juliette gần quyết định xong, mặc dù  hai đứa hầu hết chỉ nói chuyện về cậu. Nhưng vì nàng có vẻ mệt, bồn chồn... tôi sợ tiếp tục nữa sẽ làm nàng xúc động, nên tôi không ở lại lâu. Sau khi nghe cậu nói, vậy là mọi chuyện êm xuôi rồi! Cậu xem, tôi chụp nón và gậy để đi đây. Giờ cậu hãy theo tôi đến tận cửa nhà ông Bucolin nhé để níu tôi lại kẻo tôi bay bổng dọc đường mất thôi: tôi cảm thấy mình phơi phới nhẹ nhàng hơn Euphorion… Khi Juliette biết rằng chính vì nàng mà Alissa từ chối không nhận lời lấy cậu; lập tức tôi sẽ ngỏ lời cầu hôn của tôi... A! bạn của tôi ơi, tôi hình dung thấy tối nay cha tôi sẽ đứng trước cây Giáng sinh vừa ngợi khen Thiên Chúa, vừa chan hòa nước mắt vì hạnh phúc và đặt bàn tay chúc đầy ơn phước lên đầu bốn đứa đính hôn đang quỳ gối. Cô Ashburton sẽ thở một hơi dài nhẹ nhõm, dì Plantier sẽ nhỏ nước mắt mừng vui ướt cả áo, và cả cây Giáng sinh cũng sáng rực lên những ngọn lửa ca ngợi vinh danh Thiên chúa và vỗ tay như những người hiền trong Phúc âm. 

Phải đến chiều tối người ta mới thắp sáng cây Giáng sinh, và trẻ con, họ hàng, bạn hữu mới đến hội họp xung quanh. Không có việc gì làm, lòng đầy lo âu và nôn nóng, và để cho qua phút đợi chờ nên sau khi chia tay Abel, tôi bỏ đi lang thang ở khu vách đá ngoài bờ biển Sainte - Adresse, rồi lạc mất lối, phải dò dẫm mãi mới về được và khi bước vào nhà dì Plantier thì buổi lễ đã bắt đầu được một lúc lâu rồi.

Ngay tiền sảnh tôi đã nhìn thấy Alissa; hình như nàng đợi tôi và lập tức tiến lại chỗ tôi. Nàng đeo nơi cổ hở chiếc áo cánh mỏng chiếc thánh giá cổ bằng ngọc tím tôi tặng nàng ngày trước để làm vật kỷ niệm mẹ tôi mà hồi giờ tôi chưa thấy nàng đeo. Nàng có nét mệt mỏi, và cái vẻ đau đớn biểu lộ trên khuôn mặt nàng làm tôi thấy lòng mình se thắt. 

- Sao anh đến muộn thế? Nàng hỏi bằng một giọng vừa nhanh, vừa hổn hển. Em có chuyện muốn nói với anh.
- Anh bị lạc ở khu vách đá ngoài bờ bể... Nhưng sao trông em đau khổ thế... Ồ, Alissa, có chuyện gì vậy? 

Nàng đứng im một lúc trước mặt tôi như sững sờ, môi run run; một nỗi lo sợ nào đó se thắt tôi làm tôi không dám hỏi thêm; nàng đặt tay lên cổ tôi, như muốn kéo mặt tôi gần lại. Tôi nghĩ nàng như muốn nói điều gì; nhưng vừa lúc ấy khách khứa bước vào; nàng lại tuyệt vọng buông tay... 

- Thôi, không còn thì giờ nữa anh ạ, nàng thì thấm - Rồi thấy mắt tôi mờ lệ, và tưởng chừng chỉ cần giải thích bừa cũmg có thể đủ để trấn an tôi, nàng trả lời cái nhìn thắc mắc của tôi:

- Không..., anh hãy yên tâm: em chỉ nhức đầu thôi; bọn trẻ con làm ồn quá đi mất... em phải trốn ra đây chốc lát... Bây giờ em phải trở vào với chúng. 

Nàng đột nhiền rời tôi. Người ra vào đông đúc làm cho tôi cách xa hẳn với nàng. Tôi nghĩ là sẽ gặp lại nàng ở phòng khách; lúc bước vào, thấy nàng ở phía cuối phòng, giữa một đám trẻ con đang bao quanh và nàng đang bày trò chơi cho chúng. Từ chỗ tôi đến nàng, tôi nhận thấy có nhiều người mà tôi không thể đi ngang qua mà không bị họ níu lại chào hỏi, chuyện trò xã giao, tôi thấy không thể được; hay có lẽ men theo dọc tường mà đi... Tôi bèn thử theo cách ấy. 

Khi tôi sắp bước qua trước cánh cửa kính lớn của vườn, tôi cảm thấy có kẻ nắm tay tôi. Thì ra Juliette, đang đứng trong góc, che khuất bởi tấm màn. 

- Chúng ta hãy ra vườn, nàng nói một cách vội vã. Em có chuyện phải nói với anh. Anh cứ đi phía anh; em sẽ gặp lại anh ngay nơi vườn. - Rồi hé cánh cửa ra một lúc, nàng lẻn trốn ra vườn.

Có chuyện gì xảy ra? Tôi muốn gặp lại Abel. Anh ta đã nói gì?... Anh ta đã làm gì? Quay trở lại phía tiền sảnh, tôi ra nhà kiếng nơi Juliette đang đợi tôi. 

Mặt nàng đỏ như lò lửa. Đôi mày cau lại, làm cho cái nhìn của nàng mang một vẻ  cứng cỏi và đau đớn. mắt nàng long lanh như người lên cơn sốt; ngay cả giọng nàng hình như cũng chát chúa và gay gắt. Một sự giận dữ nào đó đã kích động nàng và mặc dù đang lo âu, tôi cũng không khỏi ngạc nhiên, và gần như ngượng ngập trước sắc đẹp của nàng. Chúng tôi đang một mình.  

- Chị Alissa đã nói chuyện với anh rồi chứ? nàng lập tức hỏi tôi.
- Mới nói chưa được hai ba câu: Anh đi chơi về quá trễ.
- Anh biết không? Chị Alissa muốn em lấy chồng trước chị ấy?
- Anh biết... 

Nàng nhìn tôi chằm chằm…
- Và anh biết chị ấy muốn em lấy ai không? 

Tôi đứng im, không trả lời.
- Lấy anh! Nàng kêu to lên.
- Nhưng mà, thế là điên cuồng!
- Có đúng vậy không! Giọng nàng vừa như tuyệt vọng vừa như đắc thắng. Nàng đứng dậy, hay đúng hơn lùi hẳn về đàng sau…

- Bây giờ thì em biết em phải làm gì rồi, nàng bối rối nói thêm trong khi mở cửa vườn lách mình qua, và đóng mạnh cánh cửa lại phía sau nàng. 

Mọi sự quay cuồng trong đầu tôi và trong lòng tôi. Tôi cảm thấy máu dồn lên đập mạnh hai bên thái dương. Chỉ còn một ý nghĩ duy nhất chống lại sự rối loạn của tôi: phải tìm gặp Abel, chắc anh ta có thế giải thích câu chuyện kỳ quặc của hai chị em nhà này... Nhưng tôi không dám vào phòng khách vì tôi nghĩ mọi người sẽ nhìn thấy vẻ bối rối của mình. Tôi ra ngoài. Không khí lạnh trong vườn làm tôi bình tĩnh lại; tôi ngồi lại đó một lúc. Chiều xuống và sương mù của biển che phủ thành phố. cây cối trơ trụi lá, cả trời đất cũng hoang vắng mênh mông... Tiếng ca hát vang lên; chắc là ban hợp ca bọn trẻ con đang tụ tập quanh cây Giáng sinh. Tôi trở vào, theo ngả tiền sảnh. Cửa phòng khách và tiển phòng đều mở rộng. tôi thoáng thấy trong phòng khách lúc ấy đã vắng người, dì tôi khuất người sau chiếc dương cầm đang nói chuyện với Juliette. Ở tiền sảnh, quanh cây Giáng sinh đang cháy sáng khách khứa đang xúm xít. Bọn trẻ vừa dứt bài thánh ca; rồi im lặng một lát và mục sư Vautier đứng trước cây Noel, bắt đầu nói như giảng đạo. Ông không bỏ qua một dịp nào mà ông ta gọi là để "gieo hạt giống tốt”. Ánh sáng và hơi nóng làm tôi khó chịu, tôi muốn trở ra lại, vừa đến cửa, thì gặp Abel; hẳn là anh ta đứng đó từ  lâu. Anh ta nhìn tôi một cách oán hận và nhún vai khi hai ánh mắt của chúng tôi gặp nhau. Tôi tiến lại anh ta. 

- Đồ ngốc, Abel nói lẩm bẩm; rồi thình lình: - À! Nào! Chúng ta ra ngoài đi, tôi đã chán ngấy cái bánh vẽ! Và khi chúng tôi đã ở ngoài: - Đồ ngốc, anh ta nói lại lần nữa, trong khi tôi lo lắng nhìn anh ta không thốt được lời nào. – Nhưng chính cậu mới là người nàng yêu kia mà, sao cậu ngu ngốc đến thế! Bộ cậu cũng không thể nói cho tôi biết hay sao? 

Tôi rụng rời. Tôi không còn muốn hiểu nữa. 

- Không, không phải vậy! Cậu cũng không thể tự mình nhận thấy điều ấy! 

Anh ta chụp lấy cánh tay tôi và lay tôi một cách giận dữ. Giọng nói giữa hai hàm răng nghiến vào nhau như run run và rít lên. 

- Abel à, tôi van anh. – tôi nói sau một hồi im lặng, bằng một giọng cũng run run và trong khi anh ta lôi tôi đi một cách hấp tấp và không biết là đi đâu, tôi nói tiếp : - thay vì nóng nảy kiểu đó, hãy cố gắng kể cho tôi rõ việc gì đã xảy ra. Tôi không biết tí gì cả. 

Dưới ánh sáng một ngọn đèn đường, anh dừng tôi lại thình lình, nhìn kỹ vào mặt tôi: rồi kéo mạnh tôi vào người anh ta, anh đặt đầu lên vai tôi và thì thầm trong tiếng nức nở: 

- Xin lỗi cậu! Cả tôi đây, tôi cũng ngu đần, và cũng không biết nhìn việc này một cách sáng suốt hơn cậu tí nào, cậu em đáng thương của tôi à.  

Nước mắt hình như làm anh ta bình tĩnh lại một tí; anh ta ngẩng đầu lên, bắt đầu bước tiếp và nói:

- Việc gì đã  xảy ra hả?... bây giờ nhắc lại có được ích lợi gì không? Tôi đã nói chuyện với Juliette sáng nay như tôi đã nói với cậu. Trông nàng đẹp dị thường, và rất vồn vã; tôi tưởng nàng vì tôi; té ra chỉ vì chúng tôi nói chuyện về cậu, giản dị có thế thôi. 

- Lúc ấy, anh chưa nhận ra được gì sao?...
- Không; cũng không hẳn thế; nhưng bây giờ thỉ một chi tiết nhỏ nhặt nhất cũng đã sáng tỏ….
- Anh có chắc là mình không lầm chứ?
- Lầm sao được! nhưng mà, anh bạn thân thiết của tôi ơi, có đui mù mới không nhìn thấy nàng yêu cậu!
- Thế rồi Alissa...

- Thế rồi Alissa muốn hy sinh. Nàng đã thấu được niềm bí ẩn của em gái, và muốn nhường chỗ cho em. Thấy chưa, ông bạn nối khố của tôi! chả có gì khó hiểu lắm đâu, tuy nhiên… Tôi định nói chuyện lại với Juliette; nhưng ngay những lời đầu tiên tôi nói với nàng, hay đúng hơn, ngay khi nàng bắt đầu hiểu ý tôi, nàng  đứng bật khỏi cái ghế chúng tôi đang ngồi và đã lặp đi lặp lại: "Tôi  biết chắc mà", với cái giọng của một người không biết chắc tí nào cả…

- Ồ! Anh đừng đùa như vậy nữa!
- Tại sao? Tôi thấy như trò hề, câu chuyện này... Nàng vụt chạy vào phòng cô chị. Tôi chợt nghe nhiều tràng cãi cọ một cách dữ dội làm tôi lo sợ. Tôi hy vọng gặp lại Juliette, nhưng một lúc sau, chỉ có Alissa đi ra. Nàng đội nón trên đầu, có vẻ như lúng túng khi nhìn thấy tôi: và chào lướt qua một tiếng khi đi  ngang qua tôi... Câu chuyện chỉ có thế.

- Anh không gặp lại Juliette?
Abel ngần ngừ một lúc: 

- Có. Sau khi Alissa đi rồi, tôi đẩy cửa phòng mở ra. Juliette còn ngồi đó, trước lò sưởi, không nhúc nhích, khủy tay chống lên mặt bàn đá hoa, bàn tay nâng lấy cằm, chằm chằm nhìn mình trong gương. Khi nghe tiếng chân tôi, nàng không quay lại, nhưng dậm chân và la lên: "Ồ! Để cho tôi yên!" bằng một giọng cứng cỏi đến nỗi tôi phải quay trở lui ngay không dám nói một lời. Tất cả chỉ có thế.

- Và bây giờ thì sao?
- Ôi! Được nói chuyện với cậu, tôi thấy lòng nhẹ bớt... Và bây giờ thì sao hả? Thôi thì! Cậu cố gắng làm cho Juliette an lòng với mối tình của nàng, bởi vì, Alissa theo tôi hiểu không biết có đúng không, thì nàng không thể nào trở lại với cậu như trước.

Chúng tôi bước đi khá lâu trong im lặng. 

- Ta quay về đi thôi! cuối cùng anh ta nói. Khách khứa giờ nầy chắc đã cáo từ hết. Tôi e là cha tôi đang chờ tôi. 

Chúng tôi bước vào. Phòng khách đã thực sự vắng, chỉ còn trong tiền phòng, gần bên cây Giáng sinh trơ trụi và đèn nến đã tắt hầu hết, dì tôi, hai người con của dì, cậu Bucolin, cô Ashburton, vị mục sư, và một nhân vật khá buồn cười mà trước đó tôi thấy có nói chuyện rất lâu với dì tôi, nhưng bây giờ tôi mới kịp nhận ra là anh chàng cầu hôn mà Juliette đã kể với tôi. Cao lớn mạnh mẽ, hồng hào hơn bất cứ ai trong chúng tôi, đầu gần như sói, thuộc giai cấp khác, địa phương khác, chủng tộc khác, anh chàng cảm thấy như xa lạ giữa chúng tôi, anh ta kéo và vuốt chòm râu xám tro dưới bộ râu mép rậm rạp một cách nóng nảy. Cửa phòng để mở, không có ánh đèn; chúng tôi bước vào không một tiếng động và cũng không ai hay. Một linh cảm ghê rợn xâm chiếm tôi. 

- Dừng lại! Abel nói đồng thời chụp lấy tay tôi. 

Lúc ấy chúng tôi thấy anh chàng lạ mặt đang tiến đến gần Juliette, nắm lấy bàn tay mà nàng đang buông thõng không kháng cự, không quay nhìn anh chàng. Đêm tối ụp xuống lòng tôi. 

- Nhưng mà, Abel,  thế này nghĩa là gì? Tôi thì thầm như thể chưa hiểu, hay đúng hơn, tôi hy vọng mình hiểu sai.
- Ồ, chả có gì lạ! Cô bé đó muốn qua mặt cô chị đấy mà, anh ta nói tiếng như rít. - Nàng không chịu thua kém chị nàng đâu. Cầu mong là các thiên thần đang mừng vui trên các tầng trời! 

Cậu tôi lại hôn Juliette đang đứng giữa cô Ashburton và dì Félicie. Mục sư Vautier tiến đến gần… Tôi tiến lên một bước. Alissa nhìn thấy tôi liền chạy lại run rẩy nói:

- Ồ, anh Jérôme, không thể nào như thế được. Juliette không yêu ông ta. Chính sáng nay nó cũng đã nói với em mà. Anh gắng ngăn cản dùm, anh Jérôme! Ôi! kiểu này rồi em nó sẽ ra sao đây?... 

Nàng níu lấy vai tôi trong một thái độ van nài tuyệt vọng mà lẽ ra tôi đã  hy sinh đời mình cho nàng bớt thống khổ.  

Bỗng một tiếng kêu thất thanh gần cây Giáng sinh, rồi một cảnh lôn xộn… Chúng tôi chạy lại. Juliette té xỉu trên cánh tay dì tôi. Mọi người hốt hoảng đổ xô lại, cúi xuống đỡ nàng và tôi chỉ có thể kịp thấy nàng: tóc sổ tung và như bị hất ngược ra phía sau. mặt tái xanh một cách dễ sợ. Những cái giật nẩy người của nàng trông không giống như một cơn ngất tầm thường.

- Nhưng không! Không sao đâu! Dì tôi nói lớn cốt để yên lòng cậu tôi vì ông đang cuống quít lên và mục sư Vautier thì ngón tay trỏ chỉ lên trời, đang tìm lời khuyên giải - nhưng không sao! Chả có làm sao đâu. Đó chỉ là sự xúc động, một cơn chấn động thần kinh thông thường đấy thôi. Nào ông Teissières, hãy giúp tôi một tay, không ai mạnh bằng ông. Ta gắng đem cháu lên phòng tôi, đặt nó lên giường của tôi... lên giường của tôi... Rồi bà nghiêng xuống nói nhỏ vào tai người con trai cả một câu, và tôi thấy anh này đi ngay, có lẽ đi mời y sĩ. 

Dì tôi và anh chàng cầu hôn nâng vai Juliett đang nửa chừng rũ người trong tay họ. Alissa nâng chân cô em mình và hôn lên một cách dịu dàng. Abel đỡ lấy đầu nàng đang ngả về đàng sau,- và tôi thấy anh ta, khòm xuống hôn lên mái tóc xõa tung mà anh ta đang gom lại.

Khi lên đến trước cửa phòng thì tôi dửng lại. Người ta đặt Juliette nằm trên giường. Alissa nói nhỏ với ông Teissières và Abel vài tiếng mà tôi không nghe được; nàng theo chân hai người ra đến cửa, yêu cầu chúng tôi để yên cho Juliette tĩnh dưỡng, chỉ còn nàng ở lại với dì Plantier chăm sóc cho em. 

Abel nắm cánh tay tôi kéo ra ngoài; và hai đứa bước đi thật lâu trong đêm tối, không mục đích, không tinh thần, không suy nghĩ.

Nguyên tác  La pote étroite
Tác giả   ANDRÉ GIDE  (1869-1951)
ÐOÀN VĂN KHANH dịch 
theo nguyên văn tiếng Pháp