Những Bà Tiên của Nước Pháp - A. DAUDET

Truyện dịch

TRUYÊN HOANG ĐƯỜNG

 - Bị cáo, hãy đứng lên! viên chủ tọa phiên tòa nói.

Có một sự chuyển động nơi chiếc ghế dài xấu xí dành để các thứ dẫn hỏa, và một vật gì đó vừa không ra hình dáng gì cả, vừa run rẩy tiến đến tựa vào vành móng ngựa. Có thể nói đó là cả một bó nùi giẻ, những mảng vải rách, những mảnh vụn, những sợi dây chỉ, những cánh hoa tàn úa, những chiếc lông chim cũ kỹ, và bên dưới những thứ đó là một khuôn mặt đáng thương héo hắt, sạm màu, nhăn nhúm, nứt nẻ, mà vẻ tinh ranh của hai con mắt nhỏ và đen linh động ở giữa những nếp nhăn trông giống như một con thằn lằn ở trong kẽ nứt của một bức tường cũ.

- Tên bà là gì? Người ta hỏi bà ta.
- Mélusine.
- Bà nói gì?...

Bà ta lặp lại một cách trịnh trọng: "Melusine." 

Viên chủ tọa, một đại tá vệ binh, nhếch miệng cười dưới bộ ria mép cứng của mình, nhưng ông ta không hề nhíu mày và tiếp tục hỏi 

- Bao nhiêu tuổi?
- Tôi không biết nữa.
- Nghề nghiệp gì? 
- Tôi là tiên!...

Câu trả lời không những làm cho khán giả, ủy ban, mà luôn cả ông ủy viên chính phủ, tất cả mọi người cười rộ lên; nhưng điều đó không làm cho bà ta bối rối chút nào, và qua giọng nói nho nhỏ, rõ ràng, và run run, dần dần cao lên trong căn phòng, và bay lượn như một tiếng nói của những giấc mơ, bà già tiếp tục: 

"Ôi! những nàng tiên của nước Pháp, họ ở đâu cả rồi! Tất cả đều đã chết, thưa quý ngài. Tôi là kẻ cuối cùng, chỉ còn một mình tôi thôi... Đúng thế, đây là một sự thiệt hại to lớn, bởi vì nước Pháp đẹp đẽ hơn biết bao khi vẫn còn có sự hiện diện của các bà tiên. Chúng tôi là nguồn thơ, niềm tin, sự chân thành, là tuổi trẻ của đất nước.

Tôi không biết tại sao, nhưng tất cả những nơi chốn mà chúng tôi lai vãng, những công viên rậm rạp, những tảng đá của các bồn phun nước, những ngọn tháp của các tòa lâu đài cổ, những đám sương mù trên các ao hồ, những đầm lầy của cánh đồng hoang rộng lớn đều có một cái gì đó rất kỳ diệu và bao la do sự hiện diện của chúng tôi. Người ta thấy chúng tôi thấp thoáng hiện ra đây đó ở khắp mọi nơi, lướt thướt tà váy dài của chúng tôi dưới ánh trăng hoặc lướt nhanh qua trên đầu ngọn cỏ của những cánh đồng bằng ánh sáng huyền ảo của các câu truyện truyền kỳ. Những người nông dân yêu thương chúng tôi, kính trọng chúng tôi.

"Trong sự tưởng tượng của những tâm hồn ngây thơ, trán của chúng tôi kết vòng với ngọc trai, những chiếc đũa thần của chúng tôi, những cái xe sợi của chúng tôi luôn pha trộn một chút lo sợ với sự ngưỡng mộ. Tuy vậy nguồn gốc của chúng tôi luôn luôn rõ ràng.

Những chiếc cày nằm yên tại chỗ ở những con đường mà chúng tôi canh giữ, và như chúng tôi đã làm cho người ta tôn trọng những gì là cổ kính, chúng tôi, những kẻ sống lâu đời nhất trên trần gian này, mà từ đầu đến cuối nước Pháp người ta đã để cho rừng tự mọc lên, đá tự sụp đổ.

"Nhưng thời ấy đã qua đi. Những con đường sắt đã đến. người ta đào những đường hầm, lấp bằng các hồ ao, và đốn đi không biết bao nhiêu cây cối, đến nỗi chẳng mấy chốc chúng tôi không còn biết nơi nào cho mình dung thân. Dần dần những người nông dân không còn tin chúng tôi nữa. Ban đêm, khi chúng tôi gõ vào những cánh cửa chớp của nhà Robin thì hắn bảo: "Đó là gió”, và lại ngủ thiếp đi. Những phụ nữ đến giặt giũ trong ao hồ của chúng tôi. Từ đó thế là hết đối với chúng tôi. 

Như đã biết, chúng tôi chỉ sống trong niềm tin của người dân, cho nên khi niềm tin ấy mất đi, chúng tôi cũng mất tất cả. Quyền năng của chiếc đũa thần của chúng tôi bị tiêu tan, và từng là những bà chúa quyền uy như chúng tôi trước đây, chúng tôi bỗng thấy mình là những bà già nhăn nheo, độc ác như những bà tiên bị người ta bỏ quên. Và cùng với điều đó là chúng tôi phải kiếm ăn, và những đôi bàn tay không còn biết phải làm gì. Đã có những lúc người ta bắt gặp chúng tôi trong rừng kéo những nhánh củi khô, hoặc lượm mót đôi chút lúa bên vệ đường. Nhưng những người canh rừng đã đối xử khe khắt với chúng tôi, những nông dân đã ném đá vào chúng tôi. Thế là chúng tôi đành đi tìm công việc làm ở các thành phố lớn, giống như những người nghèo không còn tìm thấy cách gì nữa để kiếm sống ở quê nhà.

Có những kẻ đã xin vào các nhà máy chỉ sợi. Những người khác đi bán táo vào mùa đông ở đầu góc cầu, hoặc các xâu chuỗi hạt ở cổng các nhà thờ. Chúng tôi đẩy những chiếc xe con chở cam, chúng tôi mời mọc khách qua đường mua những bó hoa giá chỉ một đồng xu mà không ai thèm, và những đứa trẻ chế diễu cái cằm lẩy bẩy của chúng tôi, và các cảnh sát thành phố xua đuổi chúng tôi chạy, và những chiếc xe buýt tông chúng tôi ngã nhào. Sau đó là bệnh tật, sự thiếu thốn, một tấm khăn vải của nhà tế bần phủ trên đầu ... Và đó là cái cách mà nước Pháp đã để cho các bà tiên của nó chết. Nước Pháp đã bị trừng phạt xứng đáng!

"Vâng, vâng, các ngài cứ cười đi, thưa quý ngài. Trong khi chờ đợi, chúng ta đã thấy là một đất nước không có các bà tiên thì như thế nào rồi. Chúng tôi đã nhìn thấy tất cả những nông dân no đủ và cười cợt mở rương hòm cho quân Phổ trốn và chỉ đường cho chúng chạy, thế đấy! Robin không còn tin vào phép mầu, nhưng hắn ta cũng không tin tổ quốc hơn ... Ôi! nếu chúng tôi mà có mặt ở đó, chúng tôi đã làm khác, tất cả quân Đức vào nước Pháp có lẽ đã không một tên nào còn sống để đi ra. Những đóm lửa ma trơi của chúng tôi có lẽ đã dẫn chúng vào những vũng lầy. Ở tất cả các nguồn suối tinh khiết mang tên của chúng tôi đây, chúng tôi có lẽ đã trộn vào những thức uống ma thuật làm cho chúng trở thành khùng điên, và trong những cuộc hội họp của chúng tôi dưới ánh trăng, với một lời phù phép, chúng tôi có lẽ đã làm cho những con đường, những dòng sông rối mù lên với những lối đi vòng vo, những bụi rậm, những cạm bẫy của cánh rừng, và chúng sẽ luôn luôn ngồi co rúm ở đó, mà đôi mắt mèo ti hí của Moltkei có lẽ cũng không bao giờ có thể nhận ra trở lại.

Với chúng tôi, những người nông dân có lẽ đã xông lên. Những đóa hoa lớn của những ao hồ của chúng tôi có lẽ đã làm thành hương liệu đắp lên những vết thương, những sợi chỉ của các cô gái trong trắng có lẽ đã làm thành vải băng bó, và trên các chiến trường, người chiến sĩ đang hấp hối có lẽ đã thấy được nàng tiên của làng mình nghiêng người cúi xuống trên đôi mắt nửa khép của anh ta để chỉ cho anh ta thấy một góc rừng, một lối rẽ của con đường, một cái gì đó nhắc nhở cho anh ta về xứ sở. Chính như thế đó mà người ta làm nên cuộc chiến dân tộc, cuộc thánh chiến. Nhưng, than ôi! ở những đất nước mà người ta không còn tin tưởng nữa, ở những đất nước không còn những bà tiên nữa thì không thể nào có được cuộc chiến như vậy."

Tới đây, giọng nói nhỏ lanh lảnh dừng lại một lúc, và viên chủ tọa đã tiếp lời:

- Tất cả những điều này không nói lên cho chúng tôi biết những gì bà đã làm với các thứ dẫn hỏa mà chúng tôi đã tìm thấy khi những người lính chận bắt bà lại.

- Tôi đốt cháy Paris, thưa ngài, bà già trả lời một cách thật bình thản. Tôi thiêu hủy thành phố Paris bởi vì tôi ghét nó, bởi vì nó đã cười chê tất cả mọi thứ, bởi vì chính nó đã giết chết chúng tôi. Chính Paris đã gửi những nhà thông thái đến để phân tích những nguồn suối nước xinh đẹp và kỳ diệu của chúng tôi rồi nói thẳng ra trong đó có chất sắt và chất lưu huỳnh. Paris đã chế nhạo chúng tôi trên các sân khấu kịch nghệ của nó. Những phép thuật của chúng tôi đã trở thành những trò xảo thuật, những phép lạ của chúng tôi là những trò đùa, và người ta đã thấy biết bao khuôn mặt dị hợm đi lượn qua trong những chiếc váy dài hồng của chúng tôi, những chiếc xe ngựa có cánh của chúng tôi, dưới ánh trăng bằng ánh sáng của đèn chiếu, khiến cho người ta không thể nào nghĩ về chúng tôi mà không bật cười ...

Đã có một thời có những đứa trẻ biết chúng tôi bằng tên của chúng tôi, yêu mến chúng tôi, hơi sợ sệt chúng tôi một chút; nhưng thay vì những cuốn sách đẹp bằng vàng và đầy tranh ảnh mà chúng có thể học hỏi về lịch sử của chúng tôi, Paris đã bỏ vào tay chúng những bộ sách lớn về khoa học ngang tầm hiểu biết của những đứa trẻ, mà sự buồn nản xông lên như đám bụi màu xám và xóa đi trong những đôi mắt nhỏ bé những cung điện huyền ảo và những chiếc gương soi kỳ diệu của chúng tôi ... Than ôi! vâng, tôi rất hài lòng khi thấy nó bốc cháy, cái thành phố Paris của các ngài ... Chính tôi là người đã nhét đầy các chất dẫn hỏa vào các thùng, và chính tay tôi sẽ đem chúng đặt ở những nơi thích hợp. “Nào, hỡi con cái ta, hãy thiêu rụi tất cả, hãy đốt đi, đốt hết!..."

- Chắc chắn bà già này là một mụ điên, viên chủ tọa nói. Hãy dẫn bà ta đi.

Nguyên tác: LES FÉES DE FRANCE  
[CONTES DU LUNDI]
Tác giả   ALPHONSE DAUDET  [1840-1897]

ÐOÀN VĂN KHANH dịch